Tenisçilerin Maç Öncesi Totemleri: Rutin mi, Uğur mu?

Profesyonel tenis oyuncularının maç öncesinde gerçekleştirdiği belirli davranışlar, zamanla birer alışkanlık veya totem haline geliyor. Bu uygulamalar, hem zihinsel hazırlık hem de odaklanmayı sağlama amacı taşıyor. Spor psikolojisi bu davranışları rutin olarak değerlendirirken, bazıları tarafından uğur getirmesi beklenen totemler olarak görülüyor.

Totem ve Rutin Arasındaki Fark Nedir?

Tenisçiler maçlardan önce belirli sıralamalarla aynı hareketleri tekrar edebilir, belirli kıyafetleri giyebilir veya her maç öncesi aynı müziği dinleyebilir. Bu davranışlar iki temel kategoriye ayrılıyor:

• Psikolojik rutinler: Konsantrasyonu artırmak, stres seviyesini azaltmak ve oyun öncesi zihinsel hazırlık sağlamak amacıyla yapılan eylemlerdir.
• Totemler: Oyuncunun bilinçli olarak belirli bir davranışın galibiyet getireceğine inanarak yaptığı tekrarlar ya da ritüellerdir.

Spor psikologları, bu davranışların büyük bölümünü rutin olarak tanımlasa da oyuncuların bazıları bu alışkanlıkların “uğur” taşıdığına inanabiliyor.

En Bilinen Oyuncu Totemleri

Birçok profesyonel tenisçi, maç öncesi ve sırasında dikkat çeken alışkanlıklarını sürdürmektedir:

• Eski sporculardan Rafael Nadal, Servis atarken ritüel şeklinde yaptığı yüz, burun ve kulak hareketleri dikkat çeker. Ayrıca saha değişimlerinde su şişelerini belirli bir düzende dizmesi de bilinen bir alışkanlığıdır.
• Tenise veda eden sporculardan Serena Williams: Maçlara hep aynı çorapla çıkmak, özel ısınma ritüelleri uygulamak ve turnuva boyunca aynı çantayı kullanmak gibi alışkanlıklara sahiptir.
• Novak Djokovic: Maçlardan önce özel nefes teknikleri uygular, raketini masaya tam belli bir açıyla bırakır ve korta sağ ayağıyla adım atar.
• Stefanos Tsitsipas: Maçlardan önce belirli meditasyon rutinleri uyguladığı ve odaklanmak için gözlerini kapatarak belirli müzik listeleri dinlediği biliniyor.

Bu tür davranışlar genellikle maçtan önceki zihinsel hazırlık sürecinin bir parçası olarak kabul ediliyor.

Neden Bu Alışkanlıklar Sürdürülüyor?

Spor psikolojisine göre, maç öncesi alışkanlıkların oyuncuya kontrol duygusu sağladığı, bilinçaltında güven yarattığı ve performansı doğrudan etkilediği ifade ediliyor. Özellikle yüksek stres altında oynanan büyük turnuvalarda, bu tür tekrarların oyuncuya “sakinlik” hissi verdiği görülüyor.

Ayrıca, bu davranışlar dışarıdan bir “totem” gibi görünse de birçok oyuncu için kendi konsantrasyon alanına geçiş süreci anlamına geliyor. Bir oyuncunun kendini fiziksel olarak oyuna hazırlaması kadar zihinsel olarak da hazırlanması, başarı için kritik kabul ediliyor.

Bu Alışkanlıklar Kural İhlaline Neden Olabilir mi?

Teniste belirli ritüellerin maçın akışını geciktirmesi halinde, hakem uyarısı gelebilir. Özellikle servis öncesinde sürenin aşılması ya da oyun aralarında zaman kaybına neden olan davranışlar, ATP ve WTA kuralları çerçevesinde cezaya dönüşebilir. Bu nedenle oyuncuların alışkanlıklarını belli bir zaman dilimi içinde yapmaları gerekir.